روش صحیح مطالعه دروس عمومی
ادبیات کنکور شامل ۴ بخش عمدهی زیر است که هر کدام از آنها شیوهی مطالعهی مخصوص به خود دارند:
الف) معنای لغات و اصطلاحات و املای لغات:
ـ حتما لغات و اصطلاحات مهم کتابهای درسی را با رنگهای مختلف مشخص کنید
ـ لغتهای مهم املایی یا معنایی را پس از مشخص کردن در کتاب، در خلاصهی خود وارد کنید
ـ سعی کنید هفتهای ۵/۱ الی ۲ ساعت، در زمانهای مختلف (مثلا ۳ روز، روزی ۳۰ دقیقه) لغات ادبیات را مرور کنید
تذکر: لغات انتهای کتاب را هرگز فراموش نکنید و حتما آنها را هم با دقت زیادی مطالعه کنید
تذکر: سعی کنید حتما درسهای گروه کلمات املایی زبان فارسی ۱ و ۲ و ۳ را با دقت زیادی مطالعه کنید و یاد بگیرید (همچنین بیاموزیمها)
این قسمت از ادبیات، شدیدا نیاز به حفظ کردن دارد و شاید خیلیها با آن مشکل داشته باشندو زود فراموش کنند. اما کارهایی وجود دارد که فراموشی را کاهش میدهد که در زیر به آنها اشاره شده است:
ب ـ حتما مطالب مورد نیاز تاریخ ادبیات را دستهبندی کنید این کار میتواند به صورت قرنهای مختلف یا موضوعی و یا هر جور که خودتان راحتتر باشید. این عمل باعث میشود به صورت طبقهبندی شده تاریخ ادبیات را حفظ کرده و دیرتر فراموش کنید. حتما تاریخ ادبیات را در خلاصهی خود بهصورت دستهبندی شده بنویسید یعنی علاوه بر این که در مورد یک شخص، قرن، نام کتاب و توضیحات را از هم جدا میکنید، افراد مختلف را نیز طبقهبندی کنید؛ مثلا شاعران معاصر و شاعران قرن ۳ و…
ـ حتما سعی کنید خلاصهی خود را جذاب و با رنگهای مختلف بنویسید تا تصویر بهتری در ذهنتان شکل بگیرد و حتما هر هفته حداقل یک بار آن را مرور کنید؛ هرچند مرور سریع
۳ـ اعلام انتهای کتاب دوم و سوم را فراموش نکنید و اگر توانستید نکتههای آنها را نیز در خلاصهی خود اضافه کنید
ج) زبان فارسی و آرایههای ادبی: این دو بخش ادبیات تا حدی از نظر مطالعه شبیه هم میباشند. به همین دلیل آنها را در یک دسته آوردم. هر دو شامل یکسری قواعد میباشند که تنها حفظ کردن آن قواعد، کمک چندانی در پاسخ دادن به سوالات نمیکند. بهطور مثال شاید همه بدانند تعریف «تشبیه» چیست یا به چه چیزهایی واژه میگویند. اما نکات ریز و کاربردها و مثالهای این موارد از تعاریف مهمتر است.
میتوانید نکتههای مهم برخی از ابیات در زمینهی آرایه را نیز در خلاصهی خود وارد کنید. در مورد زبان فارسی نیز اوضاع همین گونه است. ابتدا حتما کلیات مباحث و تعاریف را با مطالعهی کتاب یاد بگیرید و بعد از آن تا میتوانید تست (البته تست استاندارد) بزنید تا با نکتههای ریز زبان فارسی نیز آشنا شوید. بهطور مثال مبحث تعداد تکواژه، مبحث سنگین و وقتگیری است اما هرگز آن را رها نکنید. تا میتوانید تست بزنید و تمامی نکتههایش را یاد بگیرید چون ممکن است مثلا در کنکور ۹۰ از این مبحث تست آسانی بدهند پس الکی یک تست را از دست ندهید.
د) قرابت معنایی: آخرین و شاید مهمترین قسمت ادبیات کنکور، قرابت معنایی است.
قرابت معنایی کاملا مربوط به درک ادبی شما میباشد و شاید تنها کاری که میتوان برای بهبود قرابت معنایی انجام داد، بالا بردن درک ادبی و درک از شعرهای مختلف میباشد. اصلا لازم نیست هر روز مقدار زیادی ازکتاب های قرابت را بخوانید. حتی اگر در ۳۰ دقیقه فقط ۱۰ بیت شعر بخوانید اصلا ایرادی ندارد. اما سعی کنید این کار را حتما بهطور مداوم انجام دهید؛ بهمرور زمان درک شما از ادبیات و اشعار مختلف بالا برود و بتوانید راحتتر سوالات را پاسخ دهید. البته فراموش نکنید که یک شبه، تحول ایجاد نمیشود بلکه لازم است تا نزدیک کنکور، این کار را مداوم انجام دهید و مطمئن باشید نتیجهاش را خواهید دید. فقط توجه داشته باشید تمام کردن کتاب قرابت معنایی نباید برایتان مهم باشد، فقط سعی کنید درک ادبی خود را از اشعار بالا ببرید که این امر فقط با تمرین مداوم و وقت گذاشتن حاصل میشود.
همانطور که میدانید، دومین درس دفترچهی عمومی کنکور، عربی است. خیلی از بچهها با این درس مشکل دارند و وقتی اسم عربی میآید چهل ستون بدنشان میلرزد! اما عربی واقعا درس چندان سختی نیست؛ البته در صورتی که طبق اصول خوانده شود.
مرحلهی اول: در قدم اول، یک بار کل قواعد درس را از روی جزوه، کتاب درسی یا کتاب کمکآموزشی بخوانید. سعی کنید قواعد را کامل یاد بگیرید و نکتههای مهم و ریز را در برگهای وارد کنید (خلاصهبرداری قواعد مهم).
در قسمت خلاصهنویسی شیوهی آن توضیح داده شده است.
مرحلهی دوم: پس از یادگیری و حفظ و نوشتن قواعد در برگهی خلاصه، یک بار از ابتدا تا انتهای درس به همراه تمرینها و مثالها را ترجمه کنید و از لغتهای انتهای کتاب نیز استفاده کنید.
مرحلهی سوم: قواعدی را که در مرحلهی اول یاد گرفتید، روی متن پیاده کنید؛ یعنی درواقع متن درس را صرف و نحو کنید. مثلا اگر درس استثنا هستید «مستثنی» و «مستثنیمنه»ها را در متن درس پیدا کنید و ترکیب کنید. آن قدر این کار را انجام دهید تا با قواعد آن درس کاملا آشنا شوید.
مرحلهی چهارم: بعد از یادگیری قواعد و ترجمه، نوبت به تمرینها میرسد. سعی کنید تمرینهای کتاب را خودتان بدون نگاه کردن به جزوه حل کنید. حتی میتوانید کمی آنها را تغییر داده و باز هم حل کنید. بهطور مثال در مبحث اعلال، فعل معتل ناقص را تبدیل به اجوف کنید و بار دیگر در ذهنتان به سوال پاسخ دهید.
مرحلهی پنجم: شاید ۴ مرحلهی قبل، برای دانشآموزان سال دوم و سوم هم یکسان است. اما شما کنکوریها باید یک مرحلهی دیگر هم انجام دهید و آن هم زدن تستهای کنکور است. یک کتاب تست خوب تهیه کنید و هر زمان که ۴ مرحلهی قبل را بهخوبی انجام دادید، بعد از ۲، ۳ روز وقفه به سراغ تستهای آن بروید. اگر در تستها به نکتهی جدیدی برخوردید (که احتمالش زیاد است) آن را به خلاصهای که در مرحلهی اول تهیه کردهاید اضافه کنید. میتوانید اگر احساس ضعف میکنید بار دیگر قواعد جزوه و کتاب یا کتابهای کمکآموزشی را مطالعه کنید و نکتههای مهم را به خلاصه بیفزایید.
بار اولی که شروع به خواندن یک درس از دینی میکنید، خیلی مهم است. شاید از شما در اوایل، وقت زیادی بگیرد؛ اما موجب میشود اصولی خوانده باشید و وقتتان تلف نشده باشد. در مرحلهی ۱ و ۲ حداقل یک یا ۲ ساعت باید وقت بگذارید و از ابتدای درس شروع به خواندن به این نحو کنید:
مرحلهی اول: در این مرحله، ابتدا یک دور از روی متن درس و آیهها با دقت بخوانید هدفتان این باشد که با کلیات درس آشنا شوید. زیر نکتههای مهم خط بکشید و نکتههای مهمتر را Highlight کنید. سعی کنید فقط از روی کتاب درسی بخوانید تا ذهنتان به کتاب درسی و مکان آیهها عادت کند. میتوانید در مورد پیام آیات و یا نکتههای ریز از کتاب کمکدرسی استفاده کنید ولی سعی کنید حتما در کتابتان وارد کنید.
مرحلهی دوم: پس از طی مرحلهی اول، با کلیات درس آشنایی دارید و نکتههای مهم را علامت زدهاید. در مرحلهی دوم باید با دقت بسیار زیاد، کل مطالب درس را بهصورت لایهای و پاراگرافپاراگراف بخوانید؛ یعنی وقتی قسمت اول درس را خواندید در ذهنتتان مطالب آن را مرور کنید و سپس سراغ قسمت دوم درس بروید و پس از آن یک بار قسمت اول و دوم را با هم بخوانید و در ذهنتان مرور کنید. به تقسیمبندیهای مختلف، تیترها و ارتباط بین آیات و تیترها و جملات و پیام آنها توجه ویژهای داشته باشید.
سوالات دینی سالهای اخیر به سمت مفهومیتر شدن و آیهها و روایتها و ارتباط بین جملهها و آیهها پیش رفته است و همین امر موجب کمی سختتر شدن شده؛ پس حتما در این مرحله طوری بخوانید که مکان آیهها به همراه تیترشان و پاراگراف بالا و پایینشان کاملا در ذهن شما بماند. مسلما از شما انتظار ندارم همان بار اول حفظ کنید؛ فقط انتظار دارم این طور که گفتم بخوانید.
مرحلهی سوم: پس از این که یک بار دیگر با دقت جزئیات را خواندید، این بار برگردید به ابتدای درس و آیهها را با دقت بخوانید و حتما ترجمهی آن را بلد باشید. طوری بخوانید که اگر آیه را دادند بتوانید موضوع آن و تیترهای مرتبط با آن آیه در متن درس را در ذهنتان بگویید. میتوانید در این مرحله از کتابهای کمکآموزشی معتبر که پیام آیهها یا ارتباط آیهها با متن را نوشتهاید نیز استفاده کنید.
مرحلهی چهارم: حدود چند روز بعد، یک بار دیگر به همان درس بازگردید و این بار سریعتر آن را بخوانید. به نکتههایی که در مرحلهی اول مشخص کردهاید و آیهها و تیترها توجه بیشتری داشته باشید. حدود یک هفته بعد بار دیگر همین کار (مرور سریعتر نکتهها و آیهها را مثلا برای چند درس انجام دهید تا کاملا برایتان تثبیت شود.
چند تذکر:
هرگز و هرگز درس دینی را به بعد از عید موکول نکنید. بعد از عید زمان مرور و تثبیت است.
اگر بار اول به درستی بخوانید و وقت زیاد با تمرکز بالا بگذارید، دفعههای بعد خیلی سریعتر مرور خواهید کرد و بهراحتی میتوانید در دینی درصد بالایی کسب کنید. مطمئن باشید کار سختی نیست
میتوانید وقتی تمام درسهای دینی را خواندید، در کنار مرورهای سریع کتاب، از یک کتاب موضوعی آیهها و روایتها، برای بعد از عید استفاده کنید.
حتماً حتماً کلِ هر دو کتاب سوم و پیشدانشگاهی را با دقت بخوانید و لغتهای مهم را حتما مشخص کنید.
مطالب مربوط به قواعد را از ۲ کتاب درآورید و در جایی جداگانه بنویسید و هر چند وقت یک بار آنها را مرور کنید.
سعی کنید حتما خودتان لغتهایی که در کتاب مشخص کردهاید را در دفترچهای وارد کنید و هر بار که زبان میخوانید لغتهای جدید را به آن اضافه کنید.
میتوانید برای این قسمتها از کتابهای کمکآموزشی معتبر هم استفاده کنید. هر چند اگر خودتان یک بار این کار را انجام دهید، هم خیالتان راحت میشود و هم بهتر و سریعتر یاد خواهید گرفت.
توصیه می شود ۲ قسمت درک متن و کلوز را زیاد کار کنید و از تست های کنکورهای سال قبل کمک بگیرید.