یکی از درس‌هایی که در زیر گروه آزمایشی علوم تجربی قرار داشته و معمولاً به دلیل سختی و ضریب کمی که دارد مورد توجه و مطالعه داوطلبان قرار نمی‌گیرد، درس زمین شناسی است. درس زمین شناسی، یکی از دروس پایه در رشته تحصیلی علوم تجربی است که در پایه سوم و دوره پیش دانشگاهی تدریس می‌شود. این درس در بعضی از رشته‌ها مانند: داروسازی، زمین‌شناسی و شیمی دارای ضریب است و برای بقیه رشته‌ها دارای ضریب صفر است. به همین دلیل، اکثر دانش آموزان از مطالعه درس زمین شناسی و پاسخ دادن به سؤالات آن صرف‌نظر می‌کنند؛ اما باید توجه داشته باشید که کسب یک نمره متوسط یا بالا در این درس، تاثیر زیادی در رتبه کشوری شما می گذارد و قبول شدن در رشته هایی که به صورت کشوری در آنها گزینش صورت می‌گیرد، متاثر از این رتبه خواهد بود؛ علاوه بر این، اگر برخی از شما داوطلبان عزیز، علاقه‌مند به پذیرفته‌شدن در یکی از رشته های داروسازی، شیمی یا زمین شناسی باشید، حتماً باید این درس را مطالعه و نمره خوبی در آن کسب کنید.

برای مطالعه و یادگیری بهتر درس زمین شناسی، ابتدا مطالب را به صورت اجمالی و گذرا (پاراگراف اول و آخر، تیترها، شکل‌ها و …) بخوانید تا ایده کلی آن را به دست آورید. این موضوع به شما کمک می‌کند تا درک کنید که به دنبال چه هستید و چه چیزی از یادگیری این درس درنظر دارید؛ سپس چند دقیقه، پیرامون ایده‌ای که از مطلب گرفته‌اید، تفکر کنید؛ اینکه درباره آن چه اطلاعاتی از قبل دارید، کاربرد و ارتباط آن با مسایل روزمره چیست و … ( سؤال طرح کنید و خودتان جواب دهید). این مساله باعث می‌شود تا یادگیری آسان‌تر و راحت‌تری داشته باشید.

بعد از انجام این کار، مطلب را به صورت دقیق بخوانید و زیر نکات مهم و کلیدی آن مطلب را خط بکشید. به خاطر داشته باشید که برای یادگیری این درس، نیاز به آنالیز اشکال زمین شناسی، شناسایی عناصر تشکیل دهنده لایه ها، مواد مذاب، شناسایی انواع گسل و شناسایی انواع امواج زلزله دارید. یکی از مهم‌ترین کارها در مطالعه این درس، خلاصه نویسی است. برای انجام این کار می توانید چند کار انجام دهید. یکی از این موارد آن است که نکات مهم را در گوشه کتاب حاشیه نویسی کنید یا خلاصه‌ها را به صورت فصل به فصل یا درس به درس در دفتر مربوط به این درس بگنجانید؛ اما بهترین روش برای خلاصه برداری، نوشتن مطالب مهم به صورت نمودار درختی، شبکه‌ای، جدول‌ها، شکل‌ها و … است؛ یعنی مطالبی را که یاد گرفته‌اید، به شکلی که ذهنتان آن را خلق می‌کند، بازنویسی کنید. این موضوع باعث می‌شود تا در مطالعه بعدی بتوانید در مدت زمان کمتر، مطالب بیشتری را یاد بگیرید و این مطالب بیشتر در ذهنتان بماند. به این مساله حتماً توجه داشته باشید که خلاصه نویسی در این درس، یکی از مهم‌ترین کارهایی است که باید انجام دهید؛ زیرا شما می‌بایست با درک درست، مطالب مهم تر را از درس بیرون بکشید؛ نه اینکه در هر بار مطالعه، همه درس را دوباره بخوانید و وقت زیادی را صرف این کار نمایید.

همیشه تاکید شده «ریاضی خواندنی نیست، یادگرفتنی است!» پس بهتر است شیوه‌های درست یادگرفتن ریاضی را بیاموزید یعنی شیوه‌هایی که باعث می‌شود:

۱) یک مفهوم ریاضی را درک کنید و بفهمید.

۲) شیوه‌ها و روش‌های لازم برای حل مسأله را یاد بگیرید.

۳) بتوانید مسائل مربوط به آن مفهوم را حل کنید.

۴)تسلط و سرعت خود را در آن مفهوم افزایش دهید.

لازم به ذکر است، کسانی که به مدرسه می‌روند و از طریق دبیر این دروس را می‌آموزند، اولین قدمشان این است که در کلاس کاملاً به درس دبیر گوش دهند، سعی کنند کاملاً یاد بگیرند و در منزل و در همان روز نیز حتی دوباره مثال‌های کلاس را حل کنند و درس را مطالعه کنند. این کار باعث می‌شود که درس کاملاً برای‌شان تثبیت شود و دیرتر فراموش کنند. هرگز سعی نکنید مطالب و فرمول‌ها را همان لحظه‌ی اول حفظ کنید، حتما سعی کنید خودتان آن‌ها را به‌دست آورید، مثال‌ها را بدون حفظ بودن آن فرمول‌ها حل کنید و سعی کنید آن‌قدر از آن فرمول استفاده کنید تا کاملاً با آن آشنا شوید. حفظ کردن در درس ریاضی هیچ فایده‌ای ندارد و اگر می‌خواهید واقعا ریاضی را یاد بگیرید، باید خودتان با تمرین فراوان، کاربرد فرمول‌های مختلف را یاد بگیرید. کسانی هم که خودشان از روی کتاب‌های مختلف مطالعه می‌کنند، باید قدم به‌قدم با کتاب پیش بروند. یک قلم و کاغذ جلوتان داشته باشید و هرچه خواندید را روی کاغذ پیاده کنید و برای خودتان علت آن را بار دیگر اثبات کنید. خودتان سعی کنید فرمول‌های کتاب را به‌دست بیاورید و معنا و مفهوم و کاربرد آن‌ها را کاملاً درک کنید و بعد از آن با حل مثال‌های مختلف کاربرد آن‌ها را کاملاً یاد بگیرید. پس تا این‌جا حتما مراحل زیر را دنبال کنید:

۱) اگر توسط دبیر، درسی را یاد می‌گیرید، در کلاس گوش کنید و یاد بگیرید و در منزل بار دیگر مثال‌ها را بدون نگاه به جزوه حل کنید.

۲)قدم به‌قدم با کتاب یا جزوه پیش بروید و سعی کنید مطالب را خودتان اثبات کنید و در مثال‌ها از آن‌ها استفاده کنید (بدون حفظ کردن).

۳)سعی کنید مثال‌های جزوه یا کتاب را هم گسترش دهید و انواع و اقسام مثال‌ها از یک مفهوم را خودتان حل کنید تا کاملاً برای‌تان جا بیفتد.

در مرحله‌ی آخر، نکته‌ها و فرمول‌های کلیدی را در خلاصه‌ی خود وارد کنید به‌نحوی که با دیدن آن‌ها تمامی مطالب برای‌تان دوره شود؛ البته خلاصه‌تان نباید مفصل باشد بلکه در حد نکته. برای توضیحات بیش‌تر در زمینه‌ی خلاصه‌ی ریاضی به قسمت خلاصه‌ی درس به‌درس بروید.

اگر کارهای بالا را انجام دهید، یک مرحله از یادگیری ریاضی را با موفقیت کامل پشت سر گذاشته‌اید. شاید از شما زیاد وقت بگیرد ولی در عوض در نوبت‌های بعدیِ مطالعه، بسیار راحت خواهید بود و سوالات را هر قدر هم سخت باشند، می‌توانید پاسخ دهید.

فقط یک قسمت می‌ماند و آن هم تمرین و تکرار و تست است!

بعد از این که مرحله‌ی اول مطالعه‌ی ریاضی تمام شد و کاملاً یاد گرفتید و خلاصه کردید، یکی دو روز صبر کنید و بعد دوباره به خلاصه‌ی خود بازگردید و بعد از مطالعه‌ی آن و یادآوری مطالب گذشته به سراغ تست‌زنی و تمرین بروید. لازم نیست زمان‌دار تست بزنید؛ بلکه سعی کنید از تست‌ها مطلب یاد بگیرید و خود را ارتقا دهید. اگر در حین تست‌زدن، به نکته‌ی جدیدی برخوردید و به نظرتان مهم بود، آن را به خلاصه‌ی خود اضافه کنید. در زدن تست‌ها آ‌ن‌قدر از نکته‌ها و فرمول‌های آن مبحث استفاده کنید تا کاربرد آن‌ها را به‌طور کامل یاد بگیرید. اگر این کارهایی را که گفتم انجام دهید، قطعا در زمینه‌ی یادگیری ریاضی هیچ مشکلی نخواهید داشت. اگر از شما وقت می‌گیرد، هیچ اشکالی ندارد. مطمئن باشید این یادگیریِ زمان‌بَر، بعدها خیلی به کمک شما خواهد آمد.

صورت مسأله را دقیق بخوانید و مبحث را شناسایی کنید و بفهمید مسأله از شما چه می‌خواهد

۱)اگر لازم بود، حتما شکل بکشید.

۲) فرمول مربوط به مسأله را یادآوری کنید (اگر خلاصه‌نویسی کرده باشید و زیاد آن را مرور کرده باشید،‌ برای‌تان خیلی راحت خواهد بود).

۳) اگر نیاز به جابه‌جایی و تغییر در فرم اصلی فرمول وجود دارد آن‌ها را انجام دهید.

۴) اگر داده‌های مسأله نیاز به تبدیل واحد دارند آن‌ها را انجام دهید.

۵) داده‌های مسأله را در فرمول جای‌گذاری کنید و مسأله را حل کنید.

اگر احساس می‌کنید سرعتتان پایین است، همان طور که گفتم پیوسته تست بزنید و سعی کنید بدون این که دقتتان کم شود، سرعت را زیاد کنید. این کار تنها با تست‌زنی زیاد و اصولی امکان‌پذیر است. در اثر حل کردن تست‌های تکراری و مشابه، سرعت عمل افزایش می‌یابد. حتی اگر لازم دیدید می‌توانید چندین بار تست‌های کنکورهای سراسری سال‌های اخیر را پاسخ دهید. توجه کنید لازم نیست مسأله را به‌صورت تشریحی حل کنید.اگر توانستید بی‌دقتی‌های خود را کنترل کنید و کاهش دهید (سعی می‌کردم هر چه سریع‌تر مقاله‌ای در این زمینه در سایت قرار دهم)، فرمول‌ها را در ذهن خود بیاورید و فقط محاسبه‌ها را روی کاغذ انجام دهید. توجه کنید که مرحله‌هایی که احتمال خطا در آن‌ها زیاد نیست را در ذهن انجام دهید و سایر مطلب‌ها (مثل محاسبه‌ها) را حتما حتما روی کاغذ انجام دهید. سعی کنید از شکل‌ها حداکثر استفاده را ببرید و سرعت حل مسأله‌ی خود را با شکل افزایش دهید؛ چون خیلی به شما کمک خواهد کرد.

بالاخره رسیدیم به شیمی! آخرین درس کنکور از نظر ترتیب سؤال‌ها. خیلی از بچه‌ها در کنکور اصلی یا آزمون های آزمایشی وقتی به شیمی می رسند از وقت عقب هستند و به همین دلیل نمی رسند آن را تمام کنند.

چند توصیه برای مطالعه شیمی:

۱)حتماً سعی کنید همه‌ی مطالب مهم را در کتاب خود وارد کنید به‌نحوی که کتابتان منبعی کامل برای مطالعه شود.

۱)هر وقت مطالعه می‌کنید، حتما مطالب مهم را مشخص کنید و در صورت لزوم آن‌ها را خلاصه‌برداری کنید

۲) کل‌ها و نمودارهای کتاب درسی خیلی خیلی مهم هستند. آن‌ها را کاملا به خاطر بسپارید

۳) هنگام مطالعه‌ی کتاب، حتما خودتان تمرین‌های کتاب درسی را حل کنید و اگر لازم است جواب‌ها را در کتاب بنویسید

۴)تا می‌توانید سرعت محاسبه‌های خود را در مسائل شیمی افزایش دهید. شما باید بتوانید حتی در زمانی کم‌تر از زمان استاندارد کنکور، به میزان تعداد تست‌های شیمی کنکور، تست حل کنید؛ پس تا می‌توانید تمرین کنید. راه افزایش سرعت و در عین حال عدم کاهش دقت همین تمرین زیاد و حل کردن سؤال‌های محاسباتی می‌باشد؛ حتی اگر برای چندمین بار دارید آن را حل می‌کنید.

۵) به حاشیه‌های کتاب درسی نیز توجه کنید؛ البته برخی عددها و رقم‌ها را لازم نیست حفظ کنید ولی برخی جمله‌ها مهم هستند.

۶) سعی کنید الان طوری مطالعه کنید که در روزهای نزدیک کنکور بتوانید در نیم ساعت، مثلا کل کتاب شیمی پیش‌دانشگاهی را ورق بزنید و نکته‌های مهمی را که قبلا علامت زده‌اید مرور کنید. بعدا اهمیت این کار را به‌تر درک خواهید کرد.

۷)درس شیمی، ترکیبی از محاسبه‌ها و حفظ‌کردنی‌هاست؛ بنابراین شیوه‌ی مطالعه‌ی آن نیز ترکیبی است؛ یعنی بعضی قسمت‌ها بیش‌تر نیاز به فهمیدن و مسأله حل کردن دارد و بعضی دیگر نیز بیش‌تر حفظ‌کردنی می‌باشد. اما سرعت و دقت در قسمت محاسباتی شیمی بسیار مهم است چون آخرین درس دفترچه می‌باشد و اغلب داوطلبان وقتی به شیمی می‌رسند ذهنشان خسته است.